Tedarik zincirindeki şoklar Avrupa’da rafları boşaltıyor. Tedarik zinciri nedir? Önlem alınabilir mi?
Günümüz dünyasında ekonomi büyük ve birbirinin içine geçmiş çok sayıda çarktan oluşuyor. Bugün bir Thsirt üretmek için bile bir çok bileşen gerekiyor ve çoğu firma bu bileşenleri tek bir noktada tutmuyor. Bir araba üretmek için ise çok daha kompleks bir yapı gerekiyor. Çoğu mal tek bir elden üretilmiyor hammadde ayrı bir ülkede parçaları ayrı bir ülkede üretiliyor. Onları birleştiren fabrikalar ise başka bir ülkede bulunuyor. Bu durum oldukça geniş bir dağıtım ağı ve çok sayıda bileşenden oluşan bir tedarik zinciri yapısı oluşmasına yol açıyor.
Zincir en zayıf halka kadar güçlüdür
Bu bir mühendislik kuralıdır. Bir yapıdaki zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür. Bu kompleks yapı belki daha az maliyetli ve daha verimliydi. Ancak görülen o ki kendi içinde bir çok zayıf halka barındırıyormuş. Bu halkalar korona gibi bir salgında teker teker kırılmaya başladı. Kırılan zincir ekonominin çarklarını zorluyor ve ürünlerle tüketicilerin buluşmasını engelliyor.
Tedarik zinciri nerelerde kırılıyor?
Tedarik zincirindeki dağılmaların en temel noktası insanların korona yüzünden sahada yer almak istememesi oluşturuyor. Gene dünyanın gelişmiş ülkelerinde korona kontrol altına alınmışken gelişmemiş ama ara madde üreten bölgelerinde koronanın hala can alması buralarda üretimi yavaşlatıyor ve zinciri kırıyor. Bir başka kırılma noktası ise limanlarda karşımıza çıkıyor. Çeşitli sebeplerden limanlardaki yavaşlamalar dağıtımı büyük oranda aksatıyor.
Kırılmaların sonuçları ve gıda güvenliği
Kırılmalar çok önemli değil gibi görünürken Fransa’da rafların boşalması ile sonuçlanması işin değişik bir boyutunu hepimize gösterdi. Kriz gıda tedariğini tehdit ediyor. Parası olan fransızlar açlık tehlikesi ile yüz yüze geldiler. Bu durum mevcut enflasyonu da yükseltip olası bir ekonomik krizin kapısını bizlere açacak gibi duruyor. Gıda güvenliğinin yanında savaş kaynaklı bir enerji krizi de var. Bir anda Avrupa ve ülkemizde dahil tüm dünya çok tehlikeli bir gündemle yüz yüze geldik.
Çözüm koronanın bitmesi ile başlayabilir
Çözüm ise önce enfeksiyonun temizlenmesi ile başlayacak. Ancak bunun ne zaman olabileceğine dair bir çok soru işareti mevcut. Gelişmiş ülkelerde aşılama yüksek seviyede iken gelişmemiş ve ara madde üreten bir çok ülke henüz aşılamalar çok geri düzeyde. üstelik virüs tamamen bitse bile insanların psikolojik olarak hazırlanmaları zaman alacak. ABD ve İngiltere konu üzerinde çalışıyorlar ancak bu durumu çözmek hiç de kolay olmayacak.
Ülkemizde ise gıda güvenliğini sağlayabilmek için tarımda çok büyük bir planlama gerekiyor. Geçen seneden bir örnek vermek istiyorum. Karpuz tarlada çürürken büyükşehirlerde oldukça fahiş fiyatlardan karpuz bulmakta zorluk çekti tüketici. Bu ve bunun gibi plansızlıklar sürerse işimiz gerçekten zor.
Hepiniz gibi bende bu sürecin dünyada yeni bir çatışma ortamına evrilmemesini diliyorum. Herkese iyi haftalar.
