Post Truth ve Siyaset

Post Truth çağında kitleleri yönlendirmede önemli bir araç olarak kullanılan propaganda geçmişten beridir kitleleri yönlendirmede önemli bir ikna yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Burada bir yöntem olarak kullanılan propagandanın hedefte bulunan kitleyi duyguları, düşünceleri ve hareketleri kullanarak kitleleri etki altına alarak fikirlerini ve taraflarını değiştirmek için kullanılan bir ikna etme sürecidir.  Geçmişte olduğu gibi hakikat sonrası dönemde de aynı yöntemler kullanılarak kitlerin yönlendirilmesiyle onların neye inanacağını propaganda yapılarak hakikatten uzaklaştırılması amaçlanmaktadır. Yani kitle, yönlendiricinin basit bir hedefe yönünün çevrilmesidir (Gün, 2022).

Post-truth kategorize edilmiş bir kelimenin dışına çıkarak, politikada, siyasi söylemlerin önemli bir parçası haline gelmiştir. Aynı zamanda medya tarafından da çok kullanılmıştır.

En çok ta Birleşik Krallık’ta ki Brexit referandumunda ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanlık seçimlerinde daha çok zirve noktasına ulaşmış, günümüzde ise post truth siyaset adıyla kavramlaşarak kullanılmaya başlanmıştır (Şen & Taşdelen, 2020).  ABD Başkanlık seçimlerinde Başkan adayı olan Donald Trump, propaganda amaçlı yaptığı bir seçim konuşmasında öldürülen ABD’li beyaz vatandaşların yüzde 81’inin siyahi vatandaşlar tarafından gerçekleştiğini ve öldürülen beyaz vatandaşların yüzde 84’ünün de yine beyaz insanlar tarafında gerçekleştiğine dair elleirinde nesnel veriler olduğunu söylemiştir. Ronald Regan’dan sonraki seçimleri yüksek bir oranla kazandığını iddia etmesi, başkan olduktan sonra ABD seçim tarihinde ilk kez bu kadar kalabalık ve coşkuyla karşılandığını söylemesi, CIA’de yapmış olduğu söylevinde CIA çalışanlarının kendisi ayakta alkışladığını söylemiştir.

Aslında gerçek olanda ise Trump’ın az bir farkla seçimden zaferle ayrılmış, söylediği gibi bir kalabalıkla karşılanmadığı ve CIA çalışanları tarafından da ayakta alkışlanmadığıdır. Görüldüğü üzere burada aslında basit bir yalan söylenmemiştir. Post-truth, burada sadece hakikatin karşısında olmak bir yana siyasette de üstünlük sağlamada bir araç ve yöntem haline gelmiştir (Mertek, 2020).

Donald Trump’ın gerçekleri olduğundan farklı bir şekilde sunması ve seçmenlere de Trump’ın seçimleri kazanmadan önce ABD kamuoyuna bu söylemler hakkında bilgilendirme yapılsaydı durum daha farklı bir zeminde değerlendirilebilirdi. Fakat ilginç olan post-truth çağı denilmesinin nedeni bu olsa gerek çünkü Trump’ın gerçekleri söylemeyip kitleleri duygulsal ve nesnellikten uzak bir şekilde propaganda faaliyetlerini yürüttüğü için seçmen, bunların doğruluğunu bilse bile Donald Trump’ı ABD Başkanı olarak seçmiştir (Yılmaz , Yolcu, Özkaynar, & Aykaç, 2020).

Aynı şekilde Brexit Süreci olarak adlandırılan Birleşik Krallığın Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinde Boris Johnson’da hakikat sonrası çağda nesnellikten ziyade İngiliz kamuoyunu kendi propagandası doğrultusunda yönlendirerek gerçekliği olmayan söylemler kullanarak kitleleri kendi kararları doğrultusunda şekillendirmiştir.

Burada bir araç olarak kullandığı post-truthu tarafsızlıktan uzak ‘devletin bir ideolojik aygıtı’ olarak kullanmıştır. Politika yapıcıların da kamuoyuna vermiş olduğu bilgiler ile kendi taraftarları arasında şüphe olmayacak destek görmüştür. Politikacıların da bu desteğin farkında olduklarından dolayı kendi çıkarlarını doğrultusunda popülist söylemler kullanmışlardır (Çoşkun, 2021).

Avrupa Birliğinden ayrılma sürecinde gündeme gelen Cambridge Analytica şirketi Birleşik Krallığın, Avrupa Birliğinden ayrılması için, İngiliz toplumunun psikografik haritalarını doğrultusunda ‘mikro hedefleme teknikleri’ kullanılarak bireyden bireye değişiklik gösteren siyasi mesajları kullanarak sosyal ağlar aracılığıyla Birleşik Krallığın, Avrupa Birliği’nden ayrılmasında Brexit Sürecine destek vermiştir.

Brexit referandumuna az bir süre kalırken İngiliz toplumunun oy verme tutumunu değiştirmek için benzer içerikler ile bireylerin oy verme davranışlarını etkilemişlerdir. Görüldüğü üzere seçmeni siyasi tutumlarını değiştirmede kullanılan psikoloji manipülatif yöntemler, popülist politika yapıcıları ve kampanyaları yürüten yöneticiler hakikat sonrası dönemde bu yöntemleri kullanarak kendi çıkarları doğrultusunda bu yollara başvurabilmektedirler (Kılıç, 2020).

Sonuç olarak Birleşik Krallık‘ta 23 Haziran 2016 yılı Perşembe günü yapılan 30 milyon seçmenin oy kullandığı referandumda katlım oranı yüzde 71.8 olarak belirlenmiştir. Seçmenlerin yüzde 51.9’u Avrupa Birliğinden ayrılma kararı almışlardır. İngiltere’de seçmenlerin yüzde 53,4’lük oranla ayrılmak için oy kullanmışlardır. Galler’de ise seçmenlerin yüzde 52.5’i Brexit tarafı oy kullanmışlardır. İskoçya, Avrupa Birliğinde kalmaktan yana yüzde 62 oranda oy kullanmıştır. Kuzey İrlanda’da ise yüzde 55.8 oranla İskoçya ile birlikte Avrupa Birliğinden ayrılmama yönünde oy vermişleridir (Uluç & Küngerü, 2018).

Bir sonraki yazı Post-Truth ve Medya…

Kesin bir tanımı olamamakla birlikte, Pazar araştırmalarında bireylerin psikolojilerini ve davranışları arasındaki farklılıkları tanımlamada kullanılmaktadır. Özellikle tüketen bireylerin sahip olduğu kişilikleri, satın almada gösterdiği davranışlar, inancı, sahip olduğu değerleri, alıma yönelik güdülerin anlaşılması ve tespit edilmesine yönelik yapılmaktadır (Uluç & Küngerü,2018).

Kaynakça

1. Çoşkun, M. (2021). POST-TRUTH: HEGEMONYA’NIN YENİ İDEOLOJİK AYGITI. Akademik Hassasiyetler, 8(15), 67-82. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akademik-hassasiyetler/issue/61981/821165.
2. 2. Gün, D. (2022). HAKİKAT SONRASI (POST-TRUTH) BAĞLAMINDA SİYASET VE İTTİFAK SÖYLEMLERİNİN İNCELENMESİ: 31 MART 2019 İSTANBUL YEREL SEÇİMLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ. İstanbul: Altınbaş Üniversitesi Lisasüstü Eğitim Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
3. 3. Kılıç, R. (2020). FOUCAULT PERSPEKTİFİNDEN İKTİDAR, HAKİKAT VE HAKİKAT SONRASI. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlammamış Yüksek Lisans Tezi.
4. Mertek, S. (2020). Post Truth’u Hannah Arendt ile Okumak. Liberal Düşünce Dergisi(95), 205-225. doi:10.36484/liberal.682725
5. Şen, A. F., & Taşdelen, H. (2020). Post-Truth Siyaset Bağlamında Yeni Medya: 2019 Yerel Seçimi Örneğinde Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(34), 11-34. doi:10.31123/akil.620340
6. Uluç, G., & Küngerü, A. (2018). YENİ GERÇEK ÖTESİ (POST-TRUTH) DÖNEM: BİRLEŞİK KRALLIK TABLOİD GAZETELERDE BREXIT REFERANDUMU İNCELEMESİ. Route Educational and Social Science Journal, 5(1), 1134-1152.
7. Yılmaz , A., Yolcu, T., Özkaynar, K., & Aykaç, Ö. S. (2020). SİYASAL PAZARLAMA VE SİYASAL İLETİŞİMDE POST-TRUTH: DONALD TRUMP ÖRNEĞİ. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 298-309. doi:10.37880/cumuiibf.740519.