Dokularda veya organlarda bulunan hücrelerden zarar gören olduğunda, o hücreye dönüşerek organ ve dokuları tedavi eden çok önemli yapılar, kök hücreler…

Bu yazımızda kök hücre, bizim için önemi ve bağışı hakkında detaylı bilgiler vereceğiz…

Vücudumuzda yer alan dokuları ve organları oluşturan temel hücrelere “kök hücre” denir. Kök hücrelerin görevi, hücresel olarak zarar gören bir doku ya da organı, oradaki hücreye dönüşerek tedavi etmektir. İlginç bir bilgi ise bölünebilme yetilerinin sınırsız olmasıdır. Bu özellik kök hücreleri vücudumuzun daimi koruyucuları yapmaktadır. Yöneldikleri veya yöneltildikleri bölgede iyileşme ve/veya yenilenme sağlarlar.

Peki kök hücre tedavisi nedir ?

Kök hücre tedavisinin temeli, kişideki hasarlı ya da eksilen hücreleri yenileyerek, doku veya organları onarmak için kök hücrelerden yararlanma prensibine dayanır. Çeşitli hastalıkların organlar üzerinde yarattığı hasarın giderilmesi, erken yaşlanmanın önüne geçilmesi ve benzeri hedefleri olan bir tedavi yöntemidir.

Kök hücre tedavisi nasıl yapılır ?

Günümüzde kendi vücudumuzdan elde edilen kök hücrelerin ve dokuların laboratuvarda çoğaltılabileceği keşfedilmiştir. Böylelikle, Kök Hücreler birçok hastalığın tedavisinde olduğu gibi estetik ve gençleşme uygulamalarında da kullanılabilir hale gelmiştir. Hastalık tedavilerinde hangi hastalıkta hangi tip hücrenin kullanılabileceği, kullanım protokolü ve başarı oranı tamamen kişiye özeldir.

Kök hücre ve dokuların laboratuvarda çoğaltılması ciddi bir teknoloji, alt yapı, deneyim gerektirir ve maliyeti de fazladır. Bu nedenle dünyada sayılı sayıdaki merkezde klinik kullanıma uygun kök hücre üretimi yapılmaktadır. Bu işlemin uluslararası standartlarda kabul edilmiş GMP “Good Manufacturing Practice” (İyi Üretim Uygulamaları) statüsünde yapılması gerekmektedir.

Kök hücre nasıl alınır ?

Fetüsten ve bebek kordon bağından elde edilmesinin haricinde, kişinin kendi vücudundan elde edileceği durumda, bölgeye göre ve kullanılacağı tedaviye göre alınış şekli değişmektedir.

Cerrahi yöntemle küçük bir doku parçası alınarak, “liposuction” ile karından az miktarda yağ alınarak, kalça kemiğinden cerrahi yöntemle ilik alınarak ve damardan kan alınarak elde edilebilmektedir.

Kök hücre nakli nasıl yapılır ?

Uygulanacak olan tedavinin çeşidine göre değişmekle birlikte, gerek intravenöz yöntemle direkt olarak kan dolaşım sistemine, gerekse enjeksiyonla doğrudan hasarın giderilip yenilenmesi istenen doku ya da organa verilebilir.

Kök hücre tedavisi hangi hastalıkların tedavisinde uygulanır ?

Kök hücrelerin doğal görevi eksilen ya da hasarlı hücreleri yenilemek olduğundan, bilim insanları çeşitli tıbbi rahatsızlıklar için kök hücre tedavisi uygulamayı düşünmüşlerdir. Temeldeki düşünce, hastaya kök hücre ya da kök hücreden elde edilmiş, farklılaşmış hücreler nakledip, kök hücrelerin doğal yenileyici ve iyileştirici özelliklerinden faydalanarak kişiyi yeniden sağlıklı hale getirmektir.

Günümüzde uygulanan ve umut verici araştırmalarına devam edilen kök hücre tedavi alanlarından bazıları aşağıda listelenmiştir.

Otizm
Oligospermi
Kısırlık
İktidarsızlık
Siroz
MS (Multiple Skleroz)
Lupus Hastalığı
Alzheimer
Parkinson
Serebral Palsi
Yüze Kök Hücre Tedavisi
ALS
Kök Hücre ile Gençleşme
Ülseratif Kolit
Kalp Hastalıkları
Kas Erimesi
Demans
Otoimmün Hastalıklar
LYME
Ortopedik hastalıklar
Serebral Ataksi
Diş ve diş eti hastalıkları

Kök hücre bağışı hakkında deneyimlerini öğrenmek için düzenli olarak kök hücre bağışı yapan Infinity Beach Hotel Konaklı Alanya Çamaşırhane Müdürü ve Otel İşleri Sorumlusu değerli ağabeyim Ali Güzel’e sorularımı ilettim, kendisi de içtenlikle cevapladı.

Image 1 - yazarlar - haberton — Infinity Beach Hotel Konaklı Alanya Çamaşırhane Müdürü ve Otel İşleri Sorumlusu değerli ağabeyim Ali Güzel

Nerede kök hücre bağışında bulunabilinir ?

– Size en yakın Gönüllü Verici Merkezi ve Sabit Kan Alma Merkezlerinde. Ayrıca bu merkezlerde kök hücre bağışı ile ilgili bilgilendirme de alınabilir.

Kök hücre bağışı yaptıktan önce veya sonrasında herhangi bir zorluk çektiniz mi ?

– Gayet rahattım.

Kimler kök hücre bağışında bulunabilir ?

– 18-50 yaşlarında ve bilgilendirilmiş onam vermiş olan sağlıklı birey olma koşulu aranıyor. Bu koşulların sağlanması durumunda kişi kök hücre bağışında bulunabilir.

Kimlik bildirimi zorunlu mu ?

– Bağışçılar kök hücre bağışı işlemi öncesinde isim-soy isim, doğum tarihi (gün/ay/yıl), T.C. Kimlik Numarasını içeren nüfus cüzdanı ve kalıcı adres bilgilerini vererek kendilerini tanıtmalıdır. Bildiğim kadarıyla Kimlik ibrazı yasal zorunluluktur.

Kök hücre toplamada hangi yöntemler kullanılıyor ve en çok hangisi tercih ediliyor ?

– Periferik kök hücre toplama ve kemik iliği bağışı yöntemi olmak üzere iki yöntem uygulanmaktadır. Yöntem ile ilgili bağışçı adayının tercihi ön planda tutulmaktadır. Bazı durumlarda hastanın ve bağışçı adayının sağlık durumu göz önünde bulundurularak nakil merkezi tarafından hangi yöntemin seçileceğine karar verilebilmektedir. En çok tercih edilen yöntem Periferik kök hücre toplama yöntemidir.

Peki periferik kök hücre toplama yönteminin kemik iliği bağışı yönteminden ne farkı vardır ?

– Periferik yöntemde, bağışçının hastaneye yatması gerekmemektedir, anesteziye ihtiyaç duyulmaz.
– Kemik iliği yönteminde ise aşılamaya ihtiyaç duyulmamaktadır ve tek seferde sayıca çok kök hücre elde edilmektedir.

Kök hücre toplama işleminden sonra bağışçının kök hücreleri bitiyor mu ?

– Kök hücreler devamlı olarak kendini yenileyebilme özelliğine sahip olduğu için bağış işleminden sonra bağışçının kök hücreleri belirli bir sürede tekrar eski sayısına ulaşacaktır.

Bağış sonrasında görülen yan etkiler nelerdir ?

– Periferik kök hücre bağışında, aşı uygulaması sonrasında kök hücre toplanmasının ardından; geçici halsizlik hissi, ateş, geçici grip benzeri belirtiler, genel vücut ağrıları; dalak bölgesinde dolgunluk hissi görülebilir.
– Kemik iliği bağışında, dikiş gerektiren bir kesi oluşmaz. Verici, genellikle ertesi gün kan tetkikleri yapıldıktan sonra taburcu edilir. Ancak, kalça bölgesinde 1-2 gün sürebilen bir ağrı meydana gelebilir. Anesteziye bağlı olarak geçici boğaz ve baş ağrısı gözlenebilir.