Eğitim alanında yaptığı yeniliklerle adından sıklıkla söz ettiren Hasan Ali Yücel, aydınlanmanın kalıplaşmış düşünceler silsilesinden ayrılmakla birlikte ancak sorgulayabilen bir zihinle mümkün olabileceğini savunmuştur.

Özgürlüğün temelinde yatan en önemli faktörü eleştirel bakış açısıyla bağdaştırarak sanatın, bilimin, felsefenin varlığına dikkat çekmiştir. Eğitimin gerekliliğini ön planda tutarak birçok reforma öncülük eden Hasan Âli Yücel, 1940 yılında Tercüme Bürosunu kurarak önemini günümüzde de sürdüren Klasik eserlerin Türkçeye kazandırmasını amaç edinmiştir. Aydın bir neslin yetişebilmesi için temelde okumanın var olması gerektiğini ilke edinerek yalnızca çeviri eserlerle değil aynı zamanda Türkiye’ye Ansiklopedinin varlığını da kazandırmıştır.

Dilin gelişmesini her zaman destekleyen ve bu hususta çalışmalarıyla bizlere kılavuzluk edebilmesi için Fransa da çıkartılan İslam Ansiklopedisini Türkçeye çevirerek aydınlanma yolunda toplumu hep daha ileriye taşımayı hedefleyerek bilginin bütünlüğü üzerinde yoğunlaşmıştır. 1943 yılında, ortak değerlerin oluşturulması konusunda çalışmalarını ilim ve fikir adamlarının görüşleri ışığında düzenleyerek İnönü Ansiklopedisi’ni çıkartmıştır. Toplam otuz üç ciltten oluşan bu ansiklopedinin İlk dört cildi ‘’İnönü Ansiklopedisi” ismiyle yayınlanmıştır.

1951 yılında İktidar değişikliği sonrası “Türk Ansiklopedisi” ismiyle değişikliğe uğrayan İnönü Ansiklopedisinin tamamlanma aşaması 1984 yılı itibariyle son bulmaktadır. Uzun yıllar boyunca tamamlanma sürecinde olduğundan “Yorgun Ansiklopedi” ismiyle ’de anılmaktadır. Bu ansiklopedi’ de hedeflenen amaçlar dikkate alındığında en önemli unsurun başka ansiklopedilerle herhangi bir benzerlik taşımaması yönünde olduğudur. Matematik, biyoloji, coğrafya, denizcilik, sosyoloji, botanik, askerlik gibi birbirinden farklı otuz bilim dalına ait bilgi ve tekniklerin en yeni biçimde ele alınması gerektiği düşünülmüştür.

Hasan ali yücel klasikleri-ansiklopedisi — Hasan Ali Yücel Klasikleri-Ansiklopedisi

Teknik bilgilerde bazı kısımlarının olduğu gibi çevrilmesi, siyasi ve dini konulardaki görüşlerin yer aldığı maddelerinde telif edilmesi şartı uygun bulunmuştur. Bu program kapsamında resim ve tablolarla birlikte konu başlıklarının çerçevelenmesi, imla ve yazım kurallarına uygunluğu, hacimsel olarak olması gereken cilt sayısı gibi önem arz eden bilgiler önceden düşünülerek plan dâhilinde oluşturulmuştur. Hasan Âli Yücel, ilim hayatının bu döneme kadar böyle gerekli ve değerli birikimden nasıl yoksun olduğuna dikkat çekip, ansiklopedinin her millette var olduğunu belirterek bu eksikliği kapatmak için büyük emek sarf etmiştir. Yine de hazırlık aşamasının iyi analiz edilip planlanmadan yayımlanmaya başlanması, eleştirilerin gelmesine sebep olmuştur.

Uzun yıllar boyunca tamamlanma aşamasına tabi tutulmasından dolayı güncelliğini zamanla yitirmeye başlayan Ansiklopedi, hükümet değişikliklerinden de etkilenerek bilimsellikten uzaklaşmıştır. Tamamlanma aşamasına kadar farklı ekip kadrolarının, alanında uzman olmayan kişilerin görüşlerini benimsemesiyle zayıflamış, dilinde tutarsızlıklar meydana gelmiştir. Diğer bir hususta Türk kültür ve medeniyetinin yeteri kadar göz önüne alınmaması olmaktadır. Türk hükümdarlarının ansiklopedi içinde detaylı anlatılmayıp bir sütuna sığdırılması büyük bir eksiklik olmaktadır. Bunun yanında yabancı ansiklopedilerin bilgi içeriğinin fazlasıyla tesir göstermesi, Ansiklopedinin orijinalliğini yitirmesine sebep olmuştur. Buna rağmen Türk tarih ve edebiyatını detaylı işleyen bilgilerin varlığı Ansiklopedinin önemini vurgulamada önemli bir etken olmaktadır.

En Çok Okunan Klasikler Dizisinde İlk On Kitap